Bài này nói đến những dân tộc bản địa sinh sinh sống bên trên cương vực VN. Nó tránh việc bị lầm lẫn với Người Việt.
Một phần của loạt bài bác về |
Văn hóa Việt Nam |
---|
![]() |
Lịch sử Bạn đang xem: nước việt nam có bao nhiêu dân tộc Tiền sử • Hồng Bàng • Bắc thuộc • Phong kiến • Pháp thuộc • Đương đại |
Dân tộc Kinh • Tày • Thái • Mường • Khơ Me • H'Mông |
Ngôn ngữ Việt • Tày • Mường • Khơ Me • H'Mông |
Phong tục Hôn nhân • Tang lễ • Thờ cúng tổ tiên |
Thần thoại và văn hóa truyền thống dân gian
|
Ẩm thực Miền Bắc • Miền Trung • Miền Nam |
Lễ hội Tết Cổ truyền • Giỗ Tổ Hùng Vương • Ngày Thống nhất • Quốc tế Lao động • Quốc khánh |
Tôn giáo Tín ngưỡng dân gian • Phật giáo (Hòa Hảo) • Kitô giáo (Công giáo • Tin Lành) • Cao Đài |
Nghệ thuật Văn học • Kiến trúc • Điện ảnh • Mỹ thuật • Sân khấu • Âm nhạc |
Văn học |
Âm nhạc và thẩm mỹ và nghệ thuật biểu diễn
|
Truyền thông
|
Thể thao |
Di sản Hoàng trở nên Thăng Long • Vịnh Hạ Long • Danh thắng Tràng An • Vườn vương quốc Phong Nha – Kẻ Bàng |
Biểu tượng
|
|
|
Hiện ni VN sở hữu 54 dân tộc bản địa và 1 group "người nước ngoài", nêu nhập Danh mục những dân tộc bản địa VN. Bản Danh mục những dân tộc bản địa VN này được Tổng viên Thống kê VN thể hiện nhập Quyết quyết định số 121-TCTK/PPCĐ ngày 02 mon 3 năm 1979,[1] và được Ủy ban Dân tộc và nhà nước VN thừa nhận.[2][3]
Nguồn gốc
Dân số những dân tộc bản địa VN hiện nay nay
Theo số liệu khảo sát số lượng dân sinh và nhà tại năm 2019, tổng số dân của VN nhập thời khắc 0h ngày 01/4/2019 là 96.208.984 người, nhập tê liệt số lượng dân sinh phái nam là 47.881.061 người (chiếm 49,8%) và số lượng dân sinh phái nữ là 48.327.923 người (chiếm 50,2%). Với sản phẩm này, VN là vương quốc sầm uất dân loại 15 bên trên trái đất.[4]
Tổng số | Thành thị | Nông thôn | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Chung | Nam | Nữ | Chung | Nam | Nữ | Chung | Nam | Nữ |
96.208.984 | 47.881.061 | 48.327.923 | 33.122.548 | 16.268.095 | 16.854.453 | 63.086.436 | 31.612.966 | 31.473.470 |
100% | 49.77% | 50.23% | 34.43% | 16.91% | 17.52% | 65.57% | 32.86% | 32.71 % |
54 dân tộc bản địa sinh sống bên trên khu đất VN phân chia bám theo ngôn từ thì sở hữu 8 group [note 1]. Dân tộc sầm uất nhất là dân tộc bản địa Kinh, lắc 86,2% số lượng dân sinh. Các dân tộc bản địa thiểu số sầm uất dân nhất: Tày, Thái (Chữ Thái Đen: ꪼꪕ), Mường, Khmer, Hoa, Nùng, H'Mông, Dao, Người Jrai (Gia Rai), Ê Đê, Ba Na, Chăm, Sán Dìu, Ra Glai... Đa số những dân tộc bản địa này sinh sống ở miền núi và vùng thâm thúy vùng xa vời ở miền Bắc, Tây Nguyên, miền Trung và đồng bởi sông Cửu Long. Cuối nằm trong là những dân tộc bản địa Brâu, Ơ Đu và Rơ Măm chỉ mất bên trên 300 người.
Danh sách chi tiết
Số liệu số lượng dân sinh bám theo Kết trái khoáy toàn cỗ Tổng khảo sát Dân số và Nhà ở Việt Nam năm 2019.[4] Số liệu năm trước, năm 2016 nhằm tìm hiểu thêm, không tồn tại cụ thể cho những dân tộc bản địa.
Nhóm | Dân tộc | Dân số | Tên gọi khác |
---|---|---|---|
![]() |
Tổng | 96.208.984 | Thống kê số lượng dân sinh mon 12, 2020 |
1. Nhóm Việt - Mường (ngữ hệ Nam Á) (Vietic) [5] |
Kinh | 82.085.826 | Việt |
Chứt | 7.513 | Xá La Vàng, Chà Củi, Tắc Củi, Mày, Sách, Mã Liềng, Rục | |
Mường | 1.452.095 | Mol, Mual | |
Thổ | 91.430 | Kẹo, Mọn, Họ, Cuối, Đan Lai, Ly Hà, Tày Poọng | |
2. Nhóm Tày - Thái (Tai–Kadai) |
Bố Y | 3.232 | (Bouyei) Chủng Chá, Trung Gia, Pầu Y, Pủ Dí |
Giáy | 67.858 | (Bouyei) Nhắng, Giắng, Sa Nhân, Pấu Thỉn, Chủng Chá, Pu Năm | |
Lào | 17.532 | Lào Bốc, Lào Nọi | |
Lự | 6.757 | Lừ, Duôn, Nhuồn | |
Nùng | 1.083.298 | ||
Sán Chay | 201.398 | Mán, Cao Lan - Sán Chỉ, Hờn Quý Khách, Hờn Chùng, Sơn Tử | |
Tày | 1.845.492 | Thổ | |
Thái | 1.820.950 | Táy, những nhóm: Thái Trắng, Thái Đen, Thái Đỏ | |
3. Nhóm Kadai (Kra) |
Cờ Lao | 4.003 | (Gelao) |
La Chí | 15.126 | (Lachi) Thổ Đen, Cù Tê, Xá, La Ti, Mán Chí | |
La Ha | 10.157 | Xá Khao, Xá Cha, Xá La Nga | |
Pu Péo | 903 | (Qabiao, Pubiao) Ka Bẻo, Pen Ti Lô Lô, La Quả, Mán | |
4. Nhóm Môn – Khmer
(ngữ hệ Nam Á) non-Vietic) |
Ba Na | 286.910 | (Bahnar) Bơ Nâm, Roh, Kon Kde, Gơlar, Kriem, Jơlơng, Rơ Ngao, Tơlô |
Brâu | 525 | Brao | |
Bru - Vân Kiều | 94.598 | (Bru) Bru, Vân Kiều, Ma Coong, Khùa, Trì | |
Chơ Ro | 29.520 | Châu Ro, Dơ Ro | |
Co | 40.442 | (Cor) Trầu, Cùa, Col | |
Cơ Ho | 200.800 | (Koho) | |
Cơ Tu | 74.173 | (Katu) Ca Tu, Ca Tang, Cao, Hạ | |
Giẻ Triêng | 63.322 | Giang Rẫy, Brila, Cà Tang, Doãn | |
H'rê | 149.460 | (H're) Chăm Rê, Thạch Bích | |
Kháng | 16.180 | Xá Khao, Xá Đón, Xá Tú Lăng | |
Khmer | 1.319.652 | Khmer | |
Khơ Mú | 90.612 | (Khmu) Xá Cẩu, Pu Thênh, Tày Hạy, Việt Cang, Khá Klậu, Tênh | |
Mạ | 50.322 | ||
Mảng | 4.650 | Mảng Ư, Xá Lá Vàng, Niễng O, Xa Mãng, Xá Cang Lai | |
M’Nông | 127.334 | (Mnong) | |
Ơ Đu | 428 | Tày Hạt | |
Rơ Măm | 639 | ||
Tà Ôi | 52.356 | (Ta Oi, Tahoy) Tôi Ôi, Ta Hoi, Ta Ôih, Tà Uất, A tuất, Pa Cô | |
Xinh Mun | 29.503 | Puộc, Pụa, Xá. | |
Xơ Đăng | 212.277 | (Sedang) Kmrâng, H'Đang, Con Lan, Brila, Ca Dong, Tơ-dra | |
Xtiêng | 100.752 | (Stieng) Xa Điêng, Tà Mun | |
5. Nhóm H'Mông - Dao (Hmong–Mien) |
Dao | 891.151 | (Yao) Mán, Động, Trại, Dìu, Miến, Kiêm, Kìm Mùn |
H’Mông | 1.393.547 | (Hmong) Mông, Mèo, Mẹo, Mán, Miêu Tộc | |
Pà Thẻn | 8.248 | Pà Hưng, Mán Pa Teng, Tống | |
6. Nhóm Nam Đảo (Malayo-Polynesia) |
Chăm | 178.948 | Chiêm Thành, Chăm Pa, Hời, Chàm |
Chu Ru | 23.242 | Chơ Ru, Kru | |
Ê Đê | 398.671 | (Rhade) Ra đê | |
Gia Rai | 513.930 | (Jarai) | |
Ra Glai | 146.613 | (Roglai) Ra Glay, O Rang, Glai, Rô Glai, Radlai | |
7. Nhóm Hán (Sinitic) |
Hoa | 749.466 | (Overseas Chinese) Tiều, Hán |
Ngái | 1.649 | (Hakka Chinese) Sán Ngái | |
Sán Dìu | 183.004 | Trại, Trại Đát, Sán Rợ, Mán quần cộc, Mán váy xẻ | |
8. Nhóm Tạng-Miến (Tibet-Burma) |
Cống | 2.729 | (Phunoi) |
Hà Nhì | 25.539 | (Hani) U Ní, Xá U Ní, Hà Nhì Già | |
La Hủ | 12.113 | (Lahu) | |
Lô Lô | 4.827 | (Yi) Mùn Di, Ô Man, Lu Lọc Màn, Di, Qua La, La La, Ma Di | |
Phù Lá | 12.471 | Phú Lá (Xá Phó) | |
Si La | 909 | Cú Đề Xừ[6][7] | |
Người nước ngoài | 3.553 | ||
Không xác định | 349 |
Một số dân tộc bản địa rất có thể sở hữu một hoặc nhiều tên thường gọi, nhập số tê liệt rất có thể trùng nhau:
Xem thêm: truyện thần y
- Dân tộc Mán rất có thể là: Sán Chay, Dao, H’Mông, Pu Péo, Sán Dìu (Mán quần cộc, Mán váy xẻ)
- Dân tộc Xá là tên thường gọi cộng đồng cho những dân tộc bản địa thiểu số bên trên Tây Bắc trừ người Thái và người Mường
- Dân tộc Brila rất có thể là: Giẻ Triêng, Xơ Đăng.
- Dân tộc Thổ rất có thể chỉ dân tộc bản địa Tày.
Các dân tộc bản địa không được xác lập rõ
Đây là những dân tộc bản địa được nói đến nhập sinh hoạt xã hội, song lại không được nêu nhập list 54 dân tộc bên trên VN.
Các dân tộc bản địa Tây Nguyên
Người Xơ Đăng bao gồm nhiều group sở hữu ngôn từ không giống nhau như Hà Lăng, Mơ Nơm, Tơ Đ'rá, Xơ Đăng, Ca Dong... hiện nay gộp cộng đồng với tên thường gọi Xơ Đăng. Người Rơ Ngao hiện nay gộp cộng đồng với dân tộc bản địa Bahnar. Tương tự động, những group như Giẻ, Triêng, Lave, Bh'noong (chiếm nhiều số), hiện nay gộp cộng đồng với tên thường gọi Giẻ-Triêng. Người Cơ Ho bao gồm nhiều group không giống nhau như Srê, Chil, Lạt, Nộp, Dòn...
Người Pa Kô
Người Pa Kô là tên gọi một xã hội thiểu số sở hữu vùng trú ngụ truyền thống lịch sử là Trung VN và Nam Lào. Theo nghĩa nhập giờ đồng hồ Tà Ôi thì "Pa" là phía, "Kô" là núi, tức là người mặt mũi núi [8]. Tại VN người Pa Kô hầu hết sinh sống ở những thị trấn Hướng Hóa, Đakrông tỉnh Quảng Trị, và A Lưới tỉnh Thừa Thiên Huế [9]. Theo Ethnologue[10] giờ đồng hồ Pa Kô là một trong ngôn từ riêng không liên quan gì đến nhau tuy rằng cũng có thể có mối liên hệ ngay sát với những người Tà Ôi, và bên trên Lào thì người Pa Kô và Tà Ôi là nhì dân tộc bản địa riêng không liên quan gì đến nhau [11].
Tuy nhiên xã hội Pa Kô không được xem là một dân tộc bản địa riêng biệt nhưng mà đang rất được xếp nhập dân tộc Tà Ôi nhập Danh mục những dân tộc bản địa Việt Nam.
Người Nguồn
Người Nguồn là tên thường gọi xã hội người bao gồm 35.000 nhân khẩu, sinh sống ở thị trấn Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình, VN. Hiện vẫn tồn tại chưa xuất hiện sự thống nhất về sự việc người Nguồn sở hữu nên là một trong sắc tộc riêng biệt hay là không. Tại Hội thảo khoa học tập xác lập dân tộc bản địa Nguồn tổ chức triển khai ngày 19 mon 10 năm 2004 bên trên Đồng Hới, Quảng Bình, sở hữu chủ kiến ý kiến đề nghị xếp người Nguồn nhập dân tộc bản địa Mường, Thổ hoặc Chứt, và cũng có thể có chủ kiến tách người Nguồn trở nên một dân tộc bản địa thiểu số riêng biệt.[12]. Tiếng Nguồn hiện nay được Glottolog xếp là một trong ngôn từ riêng biệt [13].
Người Arem
Người Arem là tộc người hiện nay sở hữu 42 hộ với 183 người, sinh sống ở vùng vườn vương quốc Phong Nha - Kẻ Bàng, hiện nay được xếp là người Chứt. Năm 1992 bọn họ được chiến sĩ biên chống phân phát hiện nay trong số hốc đá và fake về sinh sống với xã hội, hiện nay ở xã Tân Trạch, Ba Trạch, tỉnh Quảng Bình [14]. Họ thưa giờ đồng hồ Arem tuy nhiên cũng thưa được giờ đồng hồ của những tộc láng giềng: bắt gặp người Khùa bọn họ thưa giờ đồng hồ Khùa, bắt gặp người Ma Coong bọn họ người sử dụng giờ đồng hồ Ma Coong nhằm tiếp xúc [15].
Người Đan Lai
Người Đan Lai sở hữu số lượng dân sinh khoảng tầm rộng lớn 3.000 người, sinh sống hầu hết ở vùng núi bên trên những phiên bản Co Phạt, Khe Khặng, xã Môn Sơn thị trấn Con Cuông tỉnh Nghệ An.
Người Đan Lai được xem là sở hữu xuất xứ kể từ người Kinh, trước đó ở làng Đan Nhiệm để lên trên núi sinh sống bởi những xung đột nhập xã hội. Hiện bên trên bọn họ được xếp nhập dân tộc bản địa Thổ.
Người Tà Mun
Người Tà Mun là xã hội cỡ 3.000 người, với ngay sát 2.000 người sinh sống ở Tây Ninh và bên trên 1.000 đứa ở Bình Phước.Sở VHTTDL Tây Ninh vẫn công ty trì một vấn đề khoa học tập là "Nghiên cứu giúp, xác lập bộ phận dân tộc bản địa của những người Tà Mun bên trên Tây Ninh", nhập này đã xác lập là khoảng tầm trong thời điểm 1945 - 1954 group người Tà Mun đồn trú ở sóc 5, xã Tân Hiệp, thị trấn Bình Long (nay là thị trấn Hớn Quản, Bình Phước) vẫn di trú cho tới Tây Ninh. Người Tà Mun bám theo cơ chế khuôn mẫu hệ. Theo người già cả thuật lại thì giấy má ghi nhận sắc tộc trước tê liệt hiện nay còn hội tụ lại, vẫn thừa nhận "sắc dân Tà Mun" là "đồng bào Thượng miền Nam". Sau năm 1975, nhập CMND của những người Tà Mun vẫn được ghi là dân tộc bản địa Tà Mun. Đến khi lập hạng mục bộ phận dân tộc bản địa VN thì người Tà Mun không thể vị thế riêng biệt nhưng mà xếp nhập group dân tộc bản địa "được xem là sở hữu mối liên hệ thân thiện về văn hóa truyền thống, ngôn từ bên trên địa phận là kẻ Xtiêng và Khmer". Tuy nhiên bà trái đất Tà Mun luôn luôn xác minh bản thân là kẻ Tà Mun và ko tương quan gì cho tới người Xtiêng, Khmer, hoặc Chơ Ro [16][17][18].
Người Thủy
Người Thủy là dân tộc bản địa sinh sinh sống hầu hết bên trên Tỉnh Quý Châu, Trung Quốc, và được thừa nhận là một trong nhập 56 dân tộc bản địa bên trên CHND Trung Hoa. Người Thủy thưa giờ đồng hồ Thủy, là một trong ngôn từ nằm trong Ngữ hệ Tai-Kadai. Tại VN sở hữu 26 hộ với 104 khẩu người Thủy sinh sống bên trên xã Hồng Quang, thị trấn Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang, song bọn họ ko được thừa nhận đầu tiên là một trong dân tộc bản địa thiểu số.[19]
Những năm trước đó phía trên những sách vở cá thể như Chứng minh dân chúng vẫn ghi mục "Dân tộc" là "Thủy" (bản CMND năm 2006). Tuy nhiên "bắt đầu từ thời điểm năm năm 2016 công an tỉnh Tuyên Quang giới hạn cấp cho chứng tỏ dân chúng mang đến tộc người Thủy" và việc này thực hiện phiền hà mang đến sinh hoạt của mình.[20]
Người Xạ Phang
Người Xạ Phang hoặc Hạ Phương là một trong xã hội dân tộc bản địa sở hữu số lượng dân sinh rộng lớn 2.000 người, di trú kể từ Trung Quốc nhập đầu những năm 60 thế kỷ đôi mươi. Họ sở hữu nằm trong xuất xứ với dân tộc bản địa Hoa và dùng giờ đồng hồ Hoa là ngôn từ chủ yếu, song âu phục, tập dượt tục khởi sắc tương đương với những người H'Mông và người Lô Lô. Họ sinh sinh sống rải rác rến ở những xã, thị trấn biên cương Nậm Pồ, Mường Chà, Mường Nhé, Tủa Chùa của tỉnh Điện Biên.[21][22]
Người Pú Nả
Người Pú Nả còn mang tên gọi khác ví như Củi Chu, Pố Y, Sa Quý Châu... sinh sinh sống ở xã San Thàng, thị xã Lai Châu.
Người Pú Nả hiện nay được xếp nhập dân tộc bản địa Giáy, và sở hữu văn hóa truyền thống tương đương người Giáy ở Tỉnh Lào Cai tuy nhiên thưa giờ đồng hồ Pú Nả nhưng mà người Giáy ko nghe được. Họ sở hữu xuất xứ kể từ tỉnh Quý Châu (Trung Quốc) di trú về VN cách đó kể từ 150 - 200 năm.[23]
Người Ngái, Đản, Hoa Nùng
Người Ngái hiện nay được xếp là một trong dân tộc bản địa sinh sống trong VN, song những dân tộc bản địa được xếp nhập người Ngái tồn bên trên thật nhiều khác lạ về xuất xứ, ngôn từ.
Tiếng thưa của những người Ngái là giờ đồng hồ Ngái, một ngôn từ nằm trong ngữ hệ H'Mông-Miền. Tuy nhiên, nhiều xã hội sở hữu xuất xứ kể từ người Khách Gia, người Nùng, người Hoa (như người Hoa Nùng bên trên Đồng Nai) cũng khá được xếp nhập group dân tộc bản địa Ngái.
Ngoài rời khỏi còn tồn tại thiểu số người Đản Gia là một trong dân tộc bản địa sinh sống bên trên sông nước bên trên miền Nam Trung Quốc, bên trên VN bọn họ cũng khá được xếp nhập dân tộc bản địa Ngái. [1]
Người En
Người En thưa giờ đồng hồ Nùng Vẻn hoặc hay còn gọi là giờ đồng hồ En bao gồm 200 người sinh sống trong xã Cả Tiểng, xã Nội Thôn, thị trấn Hà Quảng, Cao phẳng. Năm 1998, giờ đồng hồ Nùng Vẻn được những mái ấm nghiên cứu và phân tích vẫn xác lập giờ đồng hồ En là một trong ngôn từ nằm trong group Ba Ương, ko nên group Tày-Nùng.
Người Mơ Piu
Tiếng Mơ Piu là một trong ngôn từ H'mông không được phân loại được thưa ở thôn Nậm Tu Thượng, xã Nậm Xé, mạn tây thị trấn Văn Bàn giấy, tỉnh Tỉnh Lào Cai. Nó được ghi nhận thứ tự trước tiên nhập năm 2009 bởi một group những mái ấm ngôn từ học tập Pháp, giờ đồng hồ Mơ Piu vô cùng khác lạ đối với những ngôn từ H'Mông phụ cận ở VN.
Người Thu Lao
Người Thu Lao sinh sinh sống ở thị trấn Mường Khương, tỉnh Tỉnh Lào Cai, hiện nay được xếp nhập dân tộc bản địa Tày. Người Thu Lao thưa giờ đồng hồ Thu Lao nằm trong ngữ chi Tráng Đại và sở hữu phiên bản sắc văn hóa truyền thống riêng biệt. Cư dân Thu lao bịa đặt chân cho tới mảnh đất nền Tỉnh Lào Cai kể từ thế kỷ 17 – 18. Nơi trước tiên bọn họ trú ngụ là xã Tả Gia Khâu, thị trấn Mường Khương. Sau tê liệt, bởi thiếu thốn mối cung cấp nước và khu đất canh tác, bọn họ gửi dần dần sang trọng địa phận xã Thảo Chư Phìn và Bản Mộ thị trấn Si Ma Cai và xã Mường Khương, xã Thanh Bình của thị trấn Mường Khương và quyết định cư cho tới thời nay.
Người Pa Dí
Người Pa Dí sinh sinh sống hầu hết ở Mường Khương tỉnh Tỉnh Lào Cai với số lượng dân sinh khoảng tầm 2.000 người. Hiện được xem là dân tộc bản địa Ba Y.
Phân phụ thân lãnh thổ
Người Việt/Kinh là dân tộc bản địa hầu như, sinh sinh sống bên trên từng những vùng cương vực tuy nhiên hầu hết ở vùng đồng bởi, những hải hòn đảo và bên trên những khu vực khu đô thị.
Hầu không còn những group dân tộc bản địa thiểu số (trừ người Hoa, người Khmer, người Chăm) sinh sống trong những vùng trung du và miền núi. Trong số đó những dân tộc bản địa nằm trong group Hán-Tạng (trừ người Hoa), Tai-Kadai và Hmong-Dao phân bổ hầu hết ở Miền Bắc. Nhóm Nam Đảo chỉ sinh sinh sống ở Nam Trung Sở, Tây Nguyên và Nam Sở. Riêng group Nam Á phân bổ trải lâu năm bên trên toàn cỗ cương vực VN.
- Các group dân tộc bản địa thưa những ngôn từ với mọi ngữ chi phía Bắc của ngữ hệ Nam Á, bao gồm ngữ chi Khơ Mú (Khơ Mú, Ơ Đu, Xinh Mun), ngữ chi Palaung (Kháng), và ngữ chi Mảng (Mảng), sinh sinh sống hầu hết ở những tỉnh Tây Bắc (Sơn La, Điện Biên, Lai Châu và Yên Bái) và vùng vô cùng Tây Nghệ An. Trong số đó group Khơ Mú luôn luôn sinh sinh sống về phía Tây của group Việt-Mường, trong lúc 2 group sót lại thì sinh sinh sống ở phía Bắc group Việt-Mường. Cả tía group đều sinh sống đan xen với những group người Thái, Hmong, Dao...và nhiều sắc tộc không giống.
- Các dân tộc bản địa thưa ngôn từ nằm trong ngữ chi Việt-Mường của ngữ hệ Nam Á như Mường, Thổ và Chứt sinh sống bên trên vùng trung du và miền núi những tỉnh kể từ Phú Thọ cho tới Bắc Quảng Bình. Trong số đó người Mường hầu hết sinh sinh sống bên trên những vùng gò núi phía Tây đồng bởi sông Hồng và sông Mã, triệu tập sầm uất nhất ở Hòa Bình và Thanh Hóa, người Thổ sinh sinh sống hầu hết ở phía Nam Thanh Hóa và miền Tây Nghệ An, người Chứt trú ngụ hầu hết bên trên chống phía Bắc Quảng Bình và một vài ba xã phía Tây Nam TP Hà Tĩnh.
- Các dân tộc bản địa thưa những ngôn từ nằm trong ngữ chi Katu của ngữ hệ Nam Á như Bru-Vân Kiều, Cơ Tu, Tà Ôi sinh sống trong vùng miền núi những tỉnh Trung Trung Sở kể từ Quảng Bình cho đến Quảng Nam, ở về phía Nam địa phận trú ngụ của group Việt-Mường.
- Còn những dân tộc bản địa thưa những ngôn từ nằm trong ngữ chi Bahnar của ngữ hệ Nam Á thì sinh sống trong Tây Nguyên và vùng miền núi, trung du những tỉnh Nam Trung Sở và Đông Nam Sở, về phía Nam của group Katu. Địa bàn sinh sinh sống của những dân tộc bản địa nằm trong group này nhiều khi đan xen với những dân tộc bản địa nằm trong group Nam Đảo.
- Nhánh vô cùng Nam của ngữ hệ Nam Á bên trên VN là kẻ Khmer sinh sinh sống ở Nam Sở, ở về phía Tây Nam của group Bahnar.
- Các group thưa ngôn từ Nam Đảo sinh sinh sống triệu tập bên trên những tỉnh Nam Trung Sở và Tây Nguyên, riêng biệt một thành phần người Chăm Islam sinh sống trong Nam Sở. Các dân tộc bản địa Nam Đảo được cho rằng vẫn di trú cho tới VN vào tầm khoảng thế kỷ II TCN[24]. Trong những dân tộc bản địa này, người Chăm sinh sinh sống ở đồng bởi ven bờ biển miền Trung, những dân tộc bản địa không giống sinh sống rải rác rến dọc từ mặt hàng Trường Sơn.
- Người Thái quyết định cư ở bờ nên sông Hồng (Sơn La, Lai Châu, Điện Biên), người Tày sinh sống ở bờ trái khoáy sông Hồng (Cao phẳng, Bắc Kạn, Thái Nguyên), người Nùng sinh sống ở Tỉnh Lạng Sơn, Cao phẳng.
Các group dân tộc bản địa thiểu số không giống không tồn tại những cương vực riêng biệt biệt; nhiều group sinh sống hòa trộn cùng nhau. Một số group dân tộc bản địa này vẫn di trú cho tới miền Bắc và Bắc Trung cỗ VN trong số thời hạn không giống nhau: người Thái cho tới VN trong vòng kể từ thế kỷ VII cho tới thế kỷ XIII; người Hà Nhì, Lô Lô cho tới nhập thế kỷ X; người Dao nhập thế kỷ XI; những dân tộc bản địa H'Mông, Cao Lan, Sán Chỉ, và Giáy di trú cho tới VN kể từ khoảng tầm 300 năm trước đó.
Hiện ni bởi hệ trái khoáy của những làn sóng di trú mới mẻ, nhiều người Kinh vẫn lên sinh sống trong những tỉnh miền núi, nhập tê liệt những tỉnh Tây Nguyên vẫn sở hữu hầu như dân ở là kẻ Kinh. đa phần dân tộc bản địa thiểu số sinh sống trong những tỉnh phía Bắc như Tày, Nùng, Mường, Hmông... cũng di trú với con số rộng lớn nhập những tỉnh Tây Nguyên, Đông Nam Sở và Nam Trung Sở.
Chế chừng gia đình
Ngoài ngôn từ và văn hóa truyền thống, những dân tộc bản địa ở VN còn được phân loại dựa vào quy mô mái ấm gia đình. Có 3 group cơ chế mái ấm gia đình chủ yếu ở VN là :
Xem thêm: truyện của phỉ ngã tư tồn
- Phụ hệ: Con lấy bám theo bọn họ phụ thân và sẽ là thuộc sở hữu mái ấm gia đình mặt mũi phía phụ thân. Vợ ông chồng sau khoản thời gian cưới thì về sinh sống mặt mũi mái ấm ông chồng và người bà xã trở nên 1 member của mái ấm gia đình ông chồng. Người nam nhi là công ty của mái ấm gia đình và sở hữu toàn quyền ra quyết định trong số yếu tố cần thiết. Tài sản quá kế tiếp được nhằm lại cho những nam nhi và nam nhi trưởng được ưu tiên.
- Mẫu hệ: Con lấy bám theo bọn họ u và sẽ là thuộc sở hữu mái ấm gia đình mặt mũi phía u. Vợ ông chồng sau khoản thời gian cưới thì về sinh sống mặt mũi mái ấm bà xã và người ông chồng trở nên 1 member của mái ấm gia đình bà xã. Người phụ phái nữ là công ty của mái ấm gia đình, tuy nhiên quyền ra quyết định những yếu tố cần thiết rất có thể vẫn tùy thuộc vào người ông chồng hoặc những bọn họ mặt hàng phái nam mặt mũi dòng tộc u. Tài sản quá kế tiếp được nhằm lại cho những đàn bà.
- Không phân biệt tử hệ (đôi khi được hiểu là Song hệ tuy nhiên quy quyết định về những thuật ngữ bên trên nhập giờ đồng hồ Việt vẫn không được thống nhất): Không sở hữu bọn họ hoặc sở hữu phương pháp tính bọn họ không giống với 2 cơ hội bên trên, con cháu sẽ là thuộc sở hữu cả loại mặt mũi u lẫn lộn mặt mũi phụ thân. Vợ ông chồng tự động ra quyết định sinh sống mặt mũi phía bà xã hoặc phía ông chồng hoặc sinh sống riêng biệt tùy từng tính thuận tiện và ĐK tài chính. Quyền ra quyết định những yếu tố của mái ấm gia đình tùy thuộc vào cả bà xã lẫn lộn ông chồng. Tài sản quá kế tiếp được dành riêng cho tất cả nam nhi lẫn lộn đàn bà hoặc sở hữu những quy tắc quá kế tiếp riêng biệt.[25]
Trong xã hội những dân tộc bản địa ở Việt Nam:[26]
- Các dân tộc bản địa với mọi group Hán-Tạng, Tày-Thái, Kadai và Hmông-Dao đều bám theo cơ chế Phụ hệ.
- Ngoại trừ xã hội Chăm Islam ở Nam Sở bám theo cơ chế phụ hệ bởi chịu đựng tác động bởi Hồi giáo chủ yếu thống, những dân tộc bản địa nằm trong group Nam Đảo (gồm cả những group Chăm bám theo Bà La Môn và Bàni) đều bám theo cơ chế Mẫu hệ.
- Riêng group Nam Á sở hữu sự khác lạ rộng lớn Một trong những ngữ chi.
- Các group với mọi ngữ chi ở phía Bắc như Kháng, Mảng, Khmuic (Khơ Mú, Ơ Đu, Xinh Mun), Việt-Mường và Katuic (Bru-Vân Kiều, Cơ Tu, Tà Ôi) sở hữu truyền thống lịch sử bám theo cơ chế Phụ hệ khá lâu lăm. Một vài ba dân tộc bản địa nằm trong ngữ chi Bahnar tuy nhiên sinh sinh sống ở Đông Nam Sở như Mạ, Xtiêng đã và đang gửi sang trọng Phụ hệ.
- Các group nằm trong ngữ chi Bahnar ở Nam Tây Nguyên như Mnông, K'ho bám theo cơ chế Mẫu hệ tựa như những group Nam Đảo láng giềng.
- Người Khmer, Chơ ro và những dân tộc bản địa nằm trong ngữ chi Bahnar ở Bắc Tây Nguyên sở hữu truyền thống lịch sử bám theo cơ chế Không phân biệt tử hệ.
Hiện ni nhiều đường nét của cơ chế Không phân biệt tử hệ cũng dần dần thịnh hành ở người Kinh và một trong những dân tộc bản địa thiểu số không giống bởi hệ trái khoáy của những trào lưu tuyên truyền và hoạt động đòi hỏi quyền Bình đẳng giới. Các quy quyết định của pháp lý về quá kế tiếp cũng khá được biên soạn bên trên hạ tầng ko phân biệt nam nữ Một trong những con cái.
Biến động

Do quy trình di trú và đồng hóa ra mắt liên tiếp nhập lịch sử dân tộc, đa số những dân tộc bản địa VN đều ko thuần chủng. Trong một công trình xây dựng nghiên cứu và phân tích sản phẩm phân tách DNA bên trên NST Y của phái nam nằm trong 2 group dân tộc bản địa Kinh VN và Chăm mang đến thấy :[27]
- Khoảng 40% phái nam Kinh và Chăm thuộc sở hữu group O2a-M95, là group Haplogroup đặc thù mang đến ngữ hệ Nam Á, nhập tê liệt loại con cái O2a1-OM88 lắc tỷ trọng cao (30%) ở người Kinh tuy nhiên chỉ chiếm khoảng chừng 8.5% ở group Chăm.
- 6.58% phái nam Kinh và 5.08% phái nam Chăm thuộc sở hữu group haplogroup O1a-M119, là group đặc thù của ngữ hệ Nam Đảo và Tai-Kradai, tuy rằng rằng giờ đồng hồ Chăm nằm trong ngữ hệ Nam Đảo. Vấn đề này cho là ban sơ hầu như tổ tiên người Chăm dùng những ngôn từ Nam Á tiếp sau đó mới mẻ gửi dần dần sang trọng dùng giờ đồng hồ Chăm Nam Đảo bởi quy trình đồng hóa ngôn từ.
- Happlogroup O3-M134 của ngữ hệ Hán-Tạng lắc 9.2% phái nam Kinh tuy nhiên chỉ chiếm khoảng chừng 1.7% phái nam Chăm.
- Do quan hệ thương nghiệp lâu lăm thân thiện bấm Độ và Chămpa và hệ trái khoáy của thời Pháp nằm trong, 13.6% phái nam Chăm và 1% phái nam Kinh đem haplogroup R-M17 của ngữ hệ Ấn-Âu.
- Các haplogroup với mọi group bên phía ngoài Nam Á, Hán-Tạng, Nam Đảo, Tai-Kadai như :
- O3-M17 - đặc thù mang đến ngữ hệ Hmong-Mien tuy nhiên cũng có thể có tỉ lệ thành phần cao nhập nhánh Môn-Khmer của ngữ hệ Nam Á.
- O3-M200* - vốn liếng lắc tỷ trọng cao trong số group thổ dân Negrito ở Phillipines.
- C-M126 - được nhìn thấy với tỷ trọng cao ở người Mông Cổ, thổ dân châu Mỹ và châu Úc tuy nhiên cũng khá được nhìn thấy với tỉ lệ thành phần đáng chú ý ở chống Khu vực Đông Nam Á.
- K-P131* - nhìn thấy với tỷ trọng rộng lớn với nút đa dạng và phong phú cao ở thổ dân Úc.
- N-231 - lắc tỷ trọng cao ở group ngôn từ Ural cũng khá được nhìn thấy với tỷ trọng đáng chú ý trong số khuôn mẫu NST Y của phái nam Kinh và Chăm đã cho thấy tranh ảnh DT vô đa dạng và phong phú của lịch sử dân tộc di trú và tạo hình những dân tộc bản địa bên trên VN.
Xem thêm
- Danh mục những dân tộc bản địa Việt Nam
- Danh sách dân tộc bản địa VN bám theo số dân
- Nghi lễ những dân tộc bản địa Việt Nam
- Kênh truyền hình giờ đồng hồ dân tộc bản địa – VTV5
Chỉ dẫn
- ^ Không được sử dụng kể từ "Mọi" nhằm chỉ những dân tộc
Tham khảo
- ^ Danh mục những dân tộc bản địa VN. Tổng viên Thống kê, 2010. Truy cập 01/04/2017.
- ^ Cộng đồng 54 dân tộc bản địa VN Lưu trữ 2018-10-03 bên trên Wayback Machine. Cổng tin tức năng lượng điện tử nhà nước VN, năm 2016. Truy cập 01/04/2017.
- ^ Ủy ban Dân tộc VN trình làng Cộng đồng những dân tộc bản địa VN, năm 2016.
- ^ a b c Công phụ thân sản phẩm Tổng khảo sát số lượng dân sinh 2019. Trung tâm Tư liệu và Thương Mại & Dịch Vụ Thống kê, Tổng viên Thống kê, 11/07/2019. Truy cập 05/09/2019.
- ^ The Vietic Branch. Mon-Khmer Languages Project. Truy cập 22/11/2016.
- ^ Theo Non nước VN, Vũ Thế Bình, Sách chỉ dẫn phượt, Nhà xuất phiên bản Lao động- Xã hội, 2012
- ^ Theo 500 câu Hỏi – Đáp lịch sử dân tộc - Văn hóa VN, Hà Nguyễn – Phùng Nguyên, Nhà xuất phiên bản Thông tấn, 2011
- ^ Hành trình của tộc người "bên tê liệt núi". Vov4, 28/4/2014. Truy cập 10/10/2015.
- ^ Bước đầu lần hiểu đường nét rất dị về văn hóa truyền thống của những người Bru-Vân Kiều và Pa Kô ở Quảng Trị[liên kết hỏng]. quangtritv, 17/12/2015. Truy cập 10/10/2016.
- ^ Pacoh at Ethnologue. 18th ed., năm ngoái. Truy cập 15/10/2015.
- ^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Pacoh". Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
- ^ Đi lần người Nguồn: Cần sớm quyết định danh, Thanh Niên Online
- ^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin; Bank, Sebastian, eds. (2016). "Nguon". Glottolog 2.7. Jena: Max Planck Institute for the Science of Human History. Truy cập 11/11/2015.
- ^ Người Arem vẫn sở hữu phiên bản mới mẻ. tuoitre, 24/11/2003. Truy cập 11/11/2015.
- ^ "Kho báu" bí mật của những người Arem. danviet, 18/06/2010. Truy cập 11/11/2015.
- ^ Giải mã tộc người Tà Mun. Thanhnien Online, 08/01/2017. Truy cập 08/01/2017.
- ^ Người Tà Mun được xem là dân tộc bản địa loại 55?. Nguoiduatin, 27/12/2012. Truy cập 08/01/2017.
- ^ Bản sắc văn hoá của tộc người Tà Mun ở Tây Ninh. Tây Ninh Online, 30/07/2015. Truy cập 08/01/2017.
- ^ Cuộc sinh sống bí ẩn của cục tộc 92 đứa ở VN
- ^ Dân tộc 100 người trước nguy hại bị 'xóa sổ': Bức tâm thư gửi Thủ tướng tá. infonet, 20/07/2020. Truy cập 20/07/2020.
- ^ Nguồn gốc của những người Xạ Phang. Vov4, 20/2/2017.
- ^ Tết của dân tộc bản địa Xạ Phang tỉnh Điện Biên. Cổng tin tức năng lượng điện tử tỉnh Điện Biên, 2/1/2017.
- ^ Lễ cưới truyền thống lịch sử của những người Pú Nả. Cổng tin tức năng lượng điện tử tỉnh Lai Châu, 24/05/2016.
- ^ Mai Lý Quảng, tr. 91
- ^ Phan Hữu Dật (3 mon 6 năm 2013). “LẠI BÀN VỀ CHẾ ĐỘ SONG HỆ Tại CÁC DÂN TỘC NƯỚC TA”.
- ^ Lý Tùng Hiếu (7 mon 7 năm 2009). “NAM QUYỀN TRONG CHẾ ĐỘ MẪU HỆ Tại VIỆT NAM”. Trung tâm Văn chất hóa học, Lý luận và Ứng dụng. Bản gốc tàng trữ ngày 4 mon một năm 2017. Truy cập ngày 3 mon một năm 2017.
- ^ Perspective on the Austronesian Diffusion in Mainland Southeast Asia[liên kết hỏng]. Jun-Dong He, Min-Sheng Peng, Huy Ho Quang, Khoa Pham Dang, An Vu Trieu, Shi-Fang Wu, Jie-Qiong Jin, Robert W. Murphy, Yong-Gang Yao, Ya-Ping Zhang (2012). Truy cập 11/11/2016.
- Nguyễn Đình Khoa, Nhân chủng học tập Đông Nam Á, Nhà xuất phiên bản ĐH và THCN, 1983
- Phạm Đức Dương, Văn chất hóa học đại cương và hạ tầng VHVN, Nhà xuất phiên bản KHXH 1996
- Trần Ngọc Thêm, Tìm về phiên bản sắc VHVN, Nhà xuất phiên bản Thành phố Xì Gòn 2001
- Hà Văn Thùy "Lời cáo cộng đồng mang đến thuyết Aurousseau về xuất xứ người Việt" [2] Lưu trữ 2009-02-07 bên trên Wayback Machine
- Công phụ thân sản phẩm sơ cỗ Tổng khảo sát số lượng dân sinh và nhà tại 2009 [3]
Liên kết ngoài
- Tổng viên Thống kê, Biểu 6: Dân số phân chia bám theo trở nên thị/nông thôn, nam nữ, group tuổi tác và dân tộc bản địa, 1/4/2009
- Các dân tộc bản địa VN bên trên bách khoa toàn thư văn hóa truyền thống Việt Nam
- Các dân tộc bản địa VN bên trên trang mạng của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam
- Các dân tộc bản địa VN bên trên trang mạng của Ủy ban Dân tộc Việt Nam
- Đường dịch chuyển của những người chi phí sử Lưu trữ 2008-04-14 bên trên Wayback Machine bám theo Map of early human migration patterns Lưu trữ 2008-10-03 bên trên Wayback Machine
- Các dân tộc bản địa thiểu số, tư liệu của UNDP
- Đường dịch chuyển của những người chi phí sử bám theo Stephen Oppenheimer
- Bản vật dụng phân bổ dân tộc bản địa ở Việt Nam
- Bức giành văn hóa truyền thống những dân tộc bản địa VN Lưu trữ 2007-10-05 bên trên Wayback Machine
Bình luận